Зөвлөгөө&Мэдээ

Өндгөвчний хорт хавдар

 Өндгөвчний хорт хавдар гэж юу вэ?

Өндгөвч нь умайн хоёр талд байрлах бөгөөд өндгөн эсийг үйлдвэрлэх, сарын тэмдгийн үйл ажиллагааг зохицуулдаг бэлгийн дааврыг ялгаруулах үүрэгтэй зуувин хэлбэртэй жижиг булчирхай юм. 

Өндгөвчний хорт хавдар нь эхэн шатандаа шинж тэмдэг илэрдэггүй тул оношлогдохгүй явсаар ихэнх тохиолдол нь хожуу шатандаа оношлогддог. Монгол улсад эмэгтэйчүүдийн зонхилон тохиолдох хавдрын өвчлөлийн 7-рт, хорт хавдрын шалтгаант нас баралтын 9-рт өндгөвчний хорт хавдар ордог. Өндгөвчний хавдар нь 50-60 насны эмэгтэйчүүдэд хамгийн түгээмэл (85%) тохиолддог.

Өндгөвчний хорт хавдрын эрсдэлт хүчин зүйлс

• 50-аас дээш насны эмэгтэйчүүд 
• Удамшлын асуумж (Төрсөн эх, эгч зэрэг ойрын садан төрлийн хүн өндгөвчний хорт хавдраар өвчилж байсан өгүүлэмжтэй. Мөн хөхний, умайн хүзүүний, бүдүүн гэдэсний хорт хавдраар өөрөө болон гэр бүлийн гишүүд өвчилж байсан бол эрсдэл нэмэгдэнэ).
• BRCA1, BRCA2 генийн өөрчлөлтүүд
• Таргалалт (БЖИ 30 ба түүнээс дээш)
• Сарын тэмдэг эрт буюу 12 наснаас өмнө ирэх 
• Хожуу цэвэрших 
• Үргүйдэл
• Хүүхэд төрүүлээгүй эмэгтэйчүүд эсвэл 35 наснаас хойш анхны хүүхдээ төрүүлэх
• Эмэгтэйчүүдийн эндометриоз өвчин
• Үр тогтолтын эсвэл эстроген даавар орлуулах эмчилгээ хийлгэж байсан

Илрэх шинж тэмдэг 

Дараах шинж тэмдгүүдийн аль нэг нь сүүлийн 1 жилийн дотор шинээр илэрч, сард 12-оос дээш удаа илэрвэл эмэгтэйчүүдийн эмчид хандаж үзлэг, шинжилгээг хийлгэх шаардлагатай. 

• Хэвлий гэдэс дүүрэх
• Сарын тэмдэг алдагдах, үтрээнээс цус гарах
• Хоол идэхэд хүндрэлтэй эсвэл хурдан цадсан мэт мэдрэмж төрөх
• Нуруу, хэвлийн доод хэсгээр өвдөх
• Ядарч сульдах
• Биеийн жин буурах
• Бэлгийн хавьтлын үед өвдөх
• Өтгөн хатах

Өндгөвчний хорт хавдрын оношилгоо

Хэрвээ танд өндгөвчний хавдрын сэжигтэй шинж илэрвэл эмчид хандаж үзлэг шинжилгээг хийлгэх шаардлагатай. Үүнд:

• Аарцгийн үзлэг: Үтрээний үзлэг буюу дотуур үзлэг
• Цусны шинжилгээ: Өндгөвчний хорт хавдрын CA-125 маркерыг цусанд үзнэ. 
• Үтрээний хэт авиан оношилгоо
• Компьютер томографи, MRI шинжилгээ
• Хэрвээ өндгөвчинд ямар нэгэн эмгэг өөрчлөлт илэрч мэс засалд орсноор  биопсийн шинжилгээ (эдийн шинжилгээ) хийснээр өндгөвчний хорт хавдар оношлогдох тохиолдол байдаг. 

Өндгөвчний хорт хавдрын үе шат

Өндгөвчний хорт хавдрын эмчилгээ

            Өндгөвчний хорт хавдрын эмчилгээнд мэс засал эмчилгээ, химийн эмчилгээ, туяа  эмчилгээ ордог. Мэс засал эмчилгээ нь хавдрын хэмжээ, үе шатаас хамаарна. Өндгөвчний хорт хавдар нь хими эмчилгээнд ихэвчлэн сайн хариу урвал үзүүлдэг. Хими эмчилгээг мэс заслын дараа үлдсэн байж болзошгүй хавдрын эсийг устгах зорилгоор хийдэг. Мөн хавдрын хэмжээг багасгах зорилгоор мэс заслын өмнө хийж болно. Туяа эмчилгээг аарцгийн болон биеийн бусад хэсэгт тархсан өндгөвчний хорт хавдрыг эмчлэхэд ашигладаг. Хими эмчилгээ, мэс заслын дараа хорт хавдрын шинж тэмдгийг бууруулахад туслах эсвэл хөнгөвчлөх эмчилгээ болгон ашиглаж болно.

Урьдчилан сэргийлэлт

30-аас дээш насны эмэгтэйчүүд жил бүр биеийн болон аарцгийн хөндийн үзлэг, оношилгоонд хамрагдсанаар өндгөвчний хавдрыг эрт шатанд нь илрүүлэх боломжтой. Мөн дээрх шинж тэмдэг илэрсэн тохиолдолд цаг алдалгүй эмчид хандах хэрэгтэй.

Мэдээллийг бэлтгэсэн: ЭБЭТ-ийн Эх барих эмэгтэйчүүдийн их эмч Г.Солонго

Powered by Froala Editor